η ενδοοικογενειακή βία στην Αιτωλοακαρνανία 

Στην καρδιά της Αιτωλοακαρνανίας, όπου τα χωριά και οι μικρές πόλεις μοιράζονται την ίδια γεωγραφία και την ίδια ιστορία, υπάρχει μια σιωπηλή πραγματικότητα που περνά συχνά απαρατήρητη: η ενδοοικογενειακή βία. Δεν είναι μια μακρινή, αφηρημένη έννοια· είναι καθημερινές ζωές που τραυματίζονται, σχέσεις που διαλύονται και κοινότητες που καλούνται να αντιμετωπίσουν ένα πρόβλημα τόσο ιδιωτικό όσο και δημόσιο.

Στα στενά σοκάκια, στα προάστια και στα απομονωμένα χωριά, η βία μέσα στο σπίτι παίρνει πολλές μορφές. Δεν περιορίζεται μόνο στη σωματική βία· περιλαμβάνει την ψυχολογική κακοποίηση, τον έλεγχο των οικονομικών πόρων, την απομόνωση από συγγενείς και φίλους, την καταπάτηση της προσωπικής ελευθερίας. Για το θύμα, η βία είναι μια καθημερινή δοκιμασία: φόβος για την επόμενη στιγμή, αμφιβολίες για το πώς θα κερδίσει ξανά τον έλεγχο της ζωής του, και η δυσκολία να βρει υποστήριξη σε μικρές κοινωνίες όπου τα μυστικά διαδίδονται γρήγορα.

Οι επιπτώσεις είναι πολλαπλές και μακροπρόθεσμες. Εκτός από τα άμεσα σωματικά τραύματα, η ενδοοικογενειακή βία αφήνει ψυχολογικά σημάδια — άγχος, κατάθλιψη, διαταραχές ύπνου — που συχνά παραμένουν και μετά το τέλος μιας σχέσης. Τα παιδιά που μεγαλώνουν σε σπίτια όπου υπάρχει βία πληρώνουν βαρύ τίμημα: η εμπειρία αυτή επηρεάζει την ανάπτυξή τους, τη σχέση τους με την εμπιστοσύνη και την ικανότητα να δημιουργήσουν υγιείς σχέσεις στο μέλλον.

Σε μικρές κοινωνίες όπως αυτές της Αιτωλοακαρνανίας, τα εμπόδια για την αναφορά της βίας είναι ιδιαίτερα έντονα. Ο φόβος της στιγματοποίησης, η εξάρτηση από οικονομικούς πόρους, ο κοινωνικός έλεγχος και η έλλειψη ανωνυμίας κάνουν πολλά θύματα να σιωπούν. Η απόσταση από υπηρεσίες υποστήριξης και η περιορισμένη πρόσβαση σε εξειδικευμένη βοήθεια εντείνουν την αίσθηση αβοήθητου. Επιπλέον, οι παραδοσιακοί ρόλοι και τα στερεότυπα φύλου μπορεί να περιθωριοποιήσουν τα θύματα και να καθυστερήσουν την κοινωνική κινητοποίηση.

Ωστόσο, μέσα σε αυτό το σκοτάδι υπάρχουν φωνές που σπάνε τη σιωπή. Τοπικές πρωτοβουλίες, εθελοντικές ομάδες και επαγγελματίες υγείας και κοινωνικής πρόνοιας δουλεύουν αθόρυβα για να στηρίξουν όσους υποφέρουν. Από την παροχή πρώτων βοηθειών και συμβουλευτικής μέχρι τη δημιουργία ασφαλών δικτύων, οι προσπάθειες αυτές δείχνουν ότι η κοινότητα μπορεί να παίξει καταλυτικό ρόλο. Η ενημέρωση και η ευαισθητοποίηση στις τοπικές κοινωνίες, η εκπαίδευση των φροντιστών, των δασκάλων και των επαγγελματιών υγείας, και η προώθηση ενός κλίματος μη ανοχής απέναντι στη βία, είναι κρίσιμες κινήσεις.

Η νομική διάσταση δεν είναι εύκολη για πολλούς που ζουν στην περιφέρεια. Η γραφειοκρατία, ο φόβος της δημοσιότητας, και η ανάγκη για επανεμφάνιση σε δικαστικούς κύκλους αποθαρρύνουν. Παράλληλα, το ζήτημα της οικονομικής ανεξαρτησίας είναι θεμελιώδες: πολλά θύματα παραμένουν σε επικίνδυνες σχέσεις επειδή δεν έχουν εναλλακτικές ή δεν ξέρουν πώς να αποκτήσουν την αυτοδυναμία που θα τους επιτρέψει να φύγουν.

Για να αλλάξει ριζικά η εικόνα, χρειάζεται συντονισμένη δράση σε πολλαπλά επίπεδα. Εκπαίδευση και πρόληψη — από τα σχολεία μέχρι τις τοπικές ομάδες — μπορούν να αλλάξουν νοοτροπίες. Η ενίσχυση των υπηρεσιών υποστήριξης στην περιφέρεια, με πόρους και εξειδικευμένο προσωπικό, θα μειώσει το χάσμα στην πρόσβαση βοήθειας. Η ενδυνάμωση των θυμάτων μέσω οικονομικών προγραμμάτων, στέγασης και νομικής βοήθειας μπορεί να τους δώσει την δυνατότητα να απομακρυνθούν με ασφάλεια.

Τέλος, η κοινότητα έχει ρόλο κλειδί. Δεν αρκεί να καταδικάζουμε εν γνώσει μας τη βία· πρέπει να προσφέρουμε πρακτική στήριξη: να ανοίγουμε συζητήσεις χωρίς ντροπή, να στηρίζουμε εκείνους που τολμούν να μιλήσουν, να δημιουργούμε δίκτυα αλληλοβοήθειας. Όσο η σιωπή παραμένει επιλογή, η βία θα βρίσκει χώρο να συνεχίζεται. Όμως όταν η σιωπή σπάει, τότε αρχίζει και ο δρόμος για την αποκατάσταση.

Η Αιτωλοακαρνανία — με την ιστορία και τα κοινωνικά της δίκτυα — έχει και τη δυνατότητα να γίνει παράδειγμα: μια περιοχή όπου η κοινωνική ευθύνη και η ενεργός αλληλεγγύη θα μετατρέπουν τη σιωπή σε υποστήριξη και την αδράνεια σε δράση. Αυτό που χρειάζεται είναι αποφασιστικότητα, πόροι και, κυρίως, η θέληση κάθε τοπικής κοινότητας να προστατεύσει τα πιο ευάλωτα μέλη της. Εφημεριδα Παναιτωλιη