ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΡΔΑΣ

Καθηγητής, Τμήμα Οικονομικών Επιστημών ΑΠΘ

π. Αν. Υπουργός Οικονομικών και Υφ/γός Εξωτερικών

Κ. 6946997403, e-mail:mardas@econ.auth.gr 

Θεσσαλονίκη 4 Νοεμβρίου 2024,

Προς

Ράνια Σβίγκου

Γραμματέα Κεντρικής Επιτροπής ΣΥΡΙΖΑ.

Θέμα «Περί της εύρυθμης λειτουργίας των θεσμικών οργάνων του κόμματος»

Αγαπητή Γραμματέα, αγαπητή Ράνια,

Διαβάζοντας την απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής (Κ.Ε.)της 5/10/2024, όπως και την 3^η εγκύκλιο της ΚΟΕΣ της 31/10/2024,θα μου επιτρέψεις να εκφράσω κάποιες σκέψειςκαι προβληματισμούς προς συζήτηση.

Στην πρώτη του ενότητα το ΣΧΕΔΙΟ ΑΠΟΦΑΣΗΣ ΕΚΤΑΚΤΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ (ΟΠΩΣ ΕΓΚΡΙΘΗΚΕ ΑΠΟ ΤΗΝ Κ.Ε ) αναφέρει ότι «Το έκτακτο Συνέδριο στέλνει το μήνυμα ότιο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ προχωρά μπροστά, με ενότητα, υπευθυνότητα, με συντεταγμένες δημοκρατικές διαδικασίες και συλλογικές αποφάσεις. Με πιστή και απαρέγκλιτη τήρηση όλων των προβλεπόμενων διαδικασιών, και με ευλαβική τήρηση των προβλέψεων του Καταστατικού του κόμματος. Προπάντων, με πνεύμα συντροφικότητας…».

Παρακολουθώντας την πορεία του κόμματος από τον Σεπτέμβριο του 2024 και την απόφαση της Πολιτικής Γραμματείας, η οποία πρότεινε τότε να ισχύσουν τα «ίδια κριτήρια που ίσχυαν και στην προηγούμενη εκλογή προέδρου», ενώ η Κ.Ε τα άλλαξε αιφνιδίως, σημειώνονται τα ακόλουθα.

Με μηνύματα και διακηρύξεις δεν χτίζεται η οποιαδήποτε πολιτική.Είναι μια παλαιομοδίτικη προσέγγιση. Τα όργανα του κόμματος και ιδιαίτερα η Πολιτική Γραμματεία και η Κ.Ε.παίζουν πρωτεύοντα ρόλο σε αυτό, έχοντας την υποχρέωση να δείχνουν με τη συμπεριφορά και τις επιλογές τους ότι σέβονται το Καταστατικό του κόμματος και τις έως τώρα πρακτικές που ακολουθήθηκαν,οι οποίες αποτελούν κανόνα δικαίου για το κόμμα.

Ειδικότερα, η 3^η εγκύκλιος της ΚΟΕΣ σε ένα Άρθρο που αφορά στην Επιτροπή Νομιμοποίησης αναφέρεται σε κάποιους όρους που πράγματι θεωρείται απαράδεκτο να χρησιμοποιούνται από μέλη, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι: α) δεν σκιαγραφούν την πραγματικότητα και ότι β) τα θεσμικά όργανα του κόμματος δεν προκαλούν με τη συμπεριφορά τους τη χρήση αυτών των όρων. Ας δούμε δυο ορισμούς,αυτούς της διαπλοκής και του πραξικοπήματος (νομικού πραξικοπήματος στην ουσία), στους οποίους αναφέρεται η εγκύκλιος.

«Η διαπλοκή αναφέρεται σε ένα σύστημα, όπου τα διάφορα εμπλεκόμενα μέρη συνάπτουν αμοιβαία επωφελείς σχέσεις, οι οποίες όμως είναι αδιαφανείς και στοχεύουν στην εξασφάλιση προνομίων ή στην άσκηση επιρροής ή εξουσίας.

Η διαπλοκή μπορεί να οδηγήσει σε αθέμιτες πρακτικές. Η αμοιβαία υποστήριξη μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών μπορεί να λειτουργεί εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος και της δικαιοσύνης, καθώς η διαφάνεια και η αντικειμενικότητα παραγκωνίζονται για να εξυπηρετηθούν προσωπικά συμφέροντα ή μιας ομάδας.»(ορισμός του ChatGPT).

Οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν κατά τη διάρκεια της Κ.Ε.του Οκτωβρίου μήπως δημιουργούν την αίσθηση ότι είναι συμβατές με τα όσα προτείνει ο παραπάνω ορισμός;

Αναλυτικότερα, οικοδομήθηκεκατά τη συνεδρίαση της Κ.Ε του Οκτωβρίου ένα σύστημα επωφελώνσχέσεωνυπέρ μιας κατηγορίας υποψηφίων παλαιών και καταξιωμένων στελεχών(εφεξής ως αρεστών)εξοστρακίζονταςμε την αιφνίδια τροπολογία Θεοχαρόπουλου τους μη ακολουθούντες τη «γραμμή» ή όσους θεωρούνται ως ξένο σώμα (εφεξής ως μη αρεστούς). Βάσει ποιου Άρθρου του Καταστατικού η Κ.Ε. έχει την αρμοδιότητα να αλλάζει τα κριτήρια εκλογής του Προέδρου εισάγοντας υποκειμενικά κριτήρια; Μέσω λοιπόν αυτών των αποφάσεωντης Κ.Ε. (μιας ιδιότυπής πλειοψηφίας της) που δύσκολα αποφεύγουν τον χαρακτηρισμό ως αθέμιτων πρακτικών πρωτόγνωρων για το κόμμα, η αντικειμενικότητα των κριτηρίων επιλογής του προέδρου παραγκωνίσθηκε. Τα δύοαντικειμενικά κριτήρια που υπήρχαν συμπληρώθηκαν με ένα υποκειμενικό, σύμφωνα με το οποίο για την υποψηφιότητα εκλογής του προέδρου, απαιτείται ο«σεβασμός των συλλογικών αποφάσεων των κομματικών οργάνων…». Κατά τη σκέψη αυτή, η Κ.Ε. παίζει προεξέχοντα ρόλο στο θέμα της κρίσης περί τήρησης ή μη της εν λόγω άκρως ρευστής προϋπόθεσης. Η Κ.Ε. δεν έχει όμως τέτοια αρμοδιότητα, η οποία κατά το Άρθρο 13 του Καταστατικού μας που αναφέρεται στα σημαντικά ζητήματα ανήκει ρητά στα μέλη του κόμματος. Ό,τι πιο αυτονόητο!

Επεκτείνοντας το σκεπτικό αυτής της θέσης οδηγούμαστε στο ακόλουθο συμπέρασμα: Εφόσον τόσο εύκολα η Κ.Ε.(και ειδικότερα τμήμα της) μπορεί να αλλάζει τα κριτήρια εκλογής προέδρου σήμερα, το ίδιο μπορεί να συμβεί και στο μέλλον λειτουργώντας υπό την επιρροή μιας ισχυρής ομάδας εξουσίας ή ενός Διευθυντηρίου ή ενός παράκεντρου λήψης αποφάσεων. Ό,τι πιο επικίνδυνο για την εύρυθμη λειτουργία των θεσμών ενός κόμματος!

Θα σε καλούσα να μου υποδείξετε από ποια παράγραφο του Άρθρου 16 περί αρμοδιοτήτων της Κ.Ε. του Καταστατικού ή από οπουδήποτε αλλού,προβλέπεται ρητά και όχι βάσει ερμηνειών, η ανωτέρω αρμοδιότητα της. Προκειμένουλοιπόν να ευνοηθούν κάποιοι υποψήφιοι και να υπάρξει μια αμοιβαία υποστήριξη με άκρως αδιαφανείς διαδικασίες,εισάγεται λοιπόν η έννοια της υποκειμενικής κρίσης. Έτσι suigenerisνέες πρακτικέςλειτουργούν εις βάρος της διαφάνειας καιτης δικαιοσύνης.

Και η διάκριση ανάμεσα σε αρεστούς και μη αρεστούς διακρίνεται και σε άλλες εκφάνσειςτηςζωής των κεντρικών μας οργάνων. Μπορείτε να μου πείτε την αντίδραση της ΠολιτικήςΓραμματείας στη θέση του Γεωργίου Τσίπρα όπως εκφράστηκε δημόσια!!!, όταν έχασε την θέση που κατείχε στη Βουλή και κατά την οποία δήλωσε ότι,«Τους φτύνω όλους στα μούτρα»; Κίνησε η Πολιτική Γραμματεία κάποια διαδικασία κυρώσεων εις βάρος του στην Επιτροπή Δεοντολογίας (Ε.Δ.); Φυσικά όχι. Η Ε.Δ. αυτόβουλα κινήθηκε στο θέμα αυτό, κατά τα ρητώς προβλεπόμενα. Μπορείτε να μου πείτε επίσης την αντίδραση της Πολιτικής Γραμματείας στις προσωπικέςθέσειςτου κ.Σπίρτζη(πουπαραβίαζαν, πλην των κανόνων δεοντολογίας, κατάφορα και τις διατάξεις του Άρθρου 5 παρ.1,στ.), ο οποίος εδώ και καιρό είναι το φερέφωνο της Ν.Δ;Ουδεμία διαδικασία κυρώσεων κινήθηκε καθώς μάλλον οι ανωτέρω ανήκουν στους αρεστούς.

Ερχόμαστε στο δεύτερο όρο αυτόν του Πραξικοπήματος. Ορισμός:

«Τι καλείται πραξικόπημα (νομικό στην περίπτωση μας): Καλείται η διαδικασία μέσω της οποίας μια ομάδα καταλαμβάνει ή διατηρεί την εξουσία με τρόπους που, αν και είναι τυπικά σύμφωνοι με το νομικό πλαίσιο, παραβιάζουντο πνεύμα της δημοκρατίας και της δικαιοσύνης. Τα νομικά πραξικοπήματα αξιοποιούν νομικά παραθυράκια, ασάφειες, ή και τις ίδιες τις διατάξεις της νομοθεσίας για να επιβληθούν.

Συνήθως, ένα νομικό πραξικόπημα περιλαμβάνει τη χειραγώγηση των θεσμών, έτσι ώστε να αποκλείονται οι πολιτικοί αντίπαλοι και να διατηρείται ή να ενισχύεται η εξουσία των εμπλεκομένων χωρίς πραγματική λαϊκή νομιμοποίηση.»(ορισμός κατά το ChatGPT) 

Μήπως το κόμμα μας βιώνει ένα νομικό πραξικόπημα στις ημέρες μας όταν υποστηρίζεται ότι η Κ.Ε. βάσει του Άρθρου 20 παρ. 5 ή του Άρθρου 52 –Περί ειδικών Κανονισμών - ή των ερμηνειώντους,νομοθετεί από μόνη της θέτοντας νέα υποκειμενικά κριτήρια για την εκλογή του προέδρουμε στόχο τοναποκλεισμόκάποιωνυποψηφίων για την προεδρία του κόμματος; Ακόμη, βάσει της παραγράφου 5 του Άρθρου 20 και μιας ανορθόδοξης ερμηνείας του,υποστηρίζεται ότι η Κ.Ε. θα προτείνει αμετάκλητα τους υποψηφίους προέδρους στο Συνέδριο χωρίς αντιείσηγησηάσχετα ανστο Άρθρο αυτό ή στο Άρθρο 16 δεν υπάρχει η παραμικρή πρόβλεψη για κάτι τέτοιο.Η τελευταία παράγραφος του Άρθρου 20 αναφέρεταιρητά στα διαδικαστικά-οργανωτικά θέματα του συνεδρίου/προσυνεδριακού διαλόγου κατά κύριο λόγο.Το ίδιο Άρθρο στην 2^η παράγραφό του ορίζει τις αρμοδιότητες του Συνεδρίου κατ΄ αδιαμφισβήτητο τρόπο. Αυτό έχει τον τελευταίο λόγο στα πάντα,αναφορικά με την εκλογή του προέδρου και ΟΥΔΕΙΣ άλλος.

Το ζήτημα της βαρύτηταςτων κριτηρίων εκλογής προέδρου και οτιδήποτε σχετικού με το θέμααυτό,το αντιμετωπίζει το Άρθρο 22 που δίνει την αποκλειστική αρμοδιότητα στο Συνέδριο του κόμματος και σε ΟΥΔΕΝΑ άλλον, που αξιοποιεί νομικά παραθυράκια, ασάφειες, ή και τις ίδιες τις διατάξεις του Καταστατικού για να επιβάλει τη δική του νομιμότητα.

Τέλος, έχει συσταθεί μιαΕπιτροπή Νομιμοποίησης συνέδρων που δεν προβλέπεται από το Καταστατικό του Κόμματος, ούτε από προηγούμενες πρακτικές.Αν λειτουργήσει βέβαια σύμφωνα τους σαφείς διαδικαστικούς κανόνες που αφορούν στην ομαλή και αδιάβλητη διεξαγωγή του Συνεδρίου (π.χ. τήρηση μέτρου/ΟΜ, ποσόστωση φύλου, επιβεβαίωση διαγραφών κατά την προβλεπόμενη διαδικασία) τότε η ύπαρξή της δεν είναι ασυμβίβαστη με το Καταστατικό του κόμματος και τις ισχύουσες πρακτικές. Αν λειτουργήσει όμως ως μια νέα «Επιτροπή Κοινωνικών Φρονημάτων»,επεμβαίνοντας και αποκλείοντας εκλεγμένους συνέδρουςσύμφωνα με τα κριτήρια περί ανάρμοστης συμπεριφοράς, που αυθαίρετα η Κ.Ε. όρισε, τότε δεν έχουμε απλώς ένα νομικό πραξικόπημα αλλάένα γενικευμένο πρόβλημα αδιάβλητης και δημοκρατικής λειτουργίας του Κόμματος. Οι ψηφοφόροι δίνουν το στίγμα για το ποιος θα συμμετάσχει ή όχι στο Συνέδριο. Οι αιρετοί έχουν τη δύναμη σε θέματα ουσίας και όχι νεφελώδη σχήματα που συνδέονται με μια απερίγραπτη γραφειοκρατία.

Το δικαίωμα εισήγησης των ποινών και κυρώσεων για ανάρμοστες συμπεριφορές, της διατήρησης της κομματικής ιδιότητας και οτιδήποτε σχετικού ζητήματος,το έχει ΜΟΝΟ η Επιτροπή Δεοντολογίας που αποτελείται από εκλεγμένα μέλη και ΟΥΔΕΙΣ άλλος.

Στο πλαίσιο του διαλόγου που επιβάλλουν οι νεοδιαμορφούμενες συνθήκες, το παρόν κείμενο δίνεται μόνο στα μέλη της ΚΟΕΣ και της Επιτροπής Δεοντολογίας.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΑΡΔΑΣ

Κοινοποίηση:

-Γραμματέα ΚΟΕΣ

-Επιτροπή Δεοντολογίας