Ποιες προοπτικές καταγράφονται στην αγορά εργασίας

   Σε λίγες ημέρες, χιλιάδες υποψήφιοι των πανελληνίων εξετάσεων θα κληθούν να συμπληρώσουν το μηχανογραφικό δελτίο επιλογής για τις σχολές και τα τμήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Δηλαδή θα κάνουν μία από τις σημαντικότερες επιλογές της ζωής τους, αφού η επιλογή σπουδών, σημαίνει (όχι πάντα, αλλά συχνά) επιλογή επαγγέλματος. Με βάση και μόνο αυτή την παράμετρο, η συμπλήρωση του μηχανογραφικού καθίσταται ιδιαίτερα σημαντική.
    Τις βάσεις εισαγωγής είναι γνωστόν ότι τις καθορίζουν σ΄ ένα βαθμό οι προτιμήσεις των υποψηφίων, δηλαδή καθορίζονται από το νόμο της προσφοράς και της ζήτησης. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια είναι γεγονός ότι τις προτιμήσεις σπουδών τις καθορίζει το "μνημόνιο", δηλαδή η οικονομική κρίση, δεδομένου ότι οι περισσότεροι σπουδάζουν με βάση την γρήγορη επαγγελματική αποκατάσταση και όχι τις επιθυμίες τους.
    Συχνά αυτές τις μέρες, οι καθηγητές δέχονται πολλά ερωτήματα για τα τμήματα και το ποιες σπουδές οδηγούν σε επαγγελματική αποκατάσταση γρηγορότερα απ΄ τις άλλες.
   Απευθυνθήκαμε σε έναν ειδικό, τον μαθηματικό-ερευνητή Στράτο Στρατηγάκη, που έχει συμβουλεύσει πολλές γενιές παιδιών για την συμπλήρωση του μηχανογραφικού, προκειμένου να μας διαφωτίσει και να αποκαλύψει τα μυστικά των σπουδών.
    Ένα πρώτο στοιχείο που προκύπτει και φέτος είναι ότι στα Παιδαγωγικά Τμήματα Δημοτικής Εκπαίδευσης, που είχαν μεγάλη ζήτηση τα προηγούμενα χρόνια, με την μείωση των διορισμών αναμένεται να μειωθεί ο αριθμός των υποψηφίων που θα προτιμήσουν αυτές τις σπουδές. Μια άλλη παρεξηγημένη σχολή είναι η Νομική. Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν -και σωστά- ότι οι δικηγόροι είναι πάρα πολλοί στη χώρα μας. Τι λέει όμως ο Στράτος Στρατηγάκης γι αυτό;
    «Ο φόβος της αδιοριστίας στην εκπαίδευση έστρεψε τους υποψήφιους πέρυσι στη Νομική, ως ασφαλέστερο προορισμό, παρόλη την ανεργία των δικηγόρων. Η διαφορά είναι ότι από τη Νομική μπορούν να κάνουν πολλά άλλα πράγματα οι πτυχιούχοι, εκτός της δικηγορίας, ενώ ως δάσκαλοι ένιωθαν εγκλωβισμένοι. Η μείωση της ζήτησης για σπουδές δασκάλου έφεραν τη μείωση της βάσης, ενώ η αύξηση της ζήτησης για σπουδές Νομικής έφερε τη διατήρηση της βάσης και μία μικρή αύξηση. Να σημειώσουμε ότι βάσει των επιδόσεων των υποψηφίων έπρεπε να έχουμε πτώση των βάσεων και στις δύο σχολές, αφού οι επιδόσεις των υποψηφίων της θεωρητικής κατεύθυνσης ήταν το 2010 χειρότερες από το 2009».
    Δηλαδή δεν είναι μονόδρομος η δικηγορία, καθώς η Νομική είναι μία σχολή που δίδει πολλαπλές κατευθύνσεις μέσα από το οικονομικό και πολιτικό της σκέλος.
    Η οικονομική κρίση καθορίζει σε μεγαλύτερο, από κάθε άλλη χρονιά βαθμό, τις προτιμήσεις των υποψηφίων, με πρώτο κριτήριο τη λεγόμενη "εντοπιότητα". Δηλαδή πόσο κοντά στον τόπο κατοικίας του υποψηφίου είναι η σχολή που θα επιτύχει. Απ΄ αυτό θα εξαρτηθούν πολλά, λένε υποψήφιοι και γονείς που βλέπουν ότι δεν μπορούν πλέον να συντηρούν δύο -σε ορισμένες περιπτώσεις και τρία- σπίτια σε διαφορετικές πόλεις. Τι λέει όμως ο ειδικός;
    «Η πρώτη παρατήρηση που κάνουμε μελετώντας τους πίνακες του 2010 με τις 50 σχολές (10 από κάθε πεδίο) όπου σημειώθηκε η μεγαλύτερη αύξηση στις πρώτες προτιμήσεις των υποψηφίων είναι ότι μόνο 5 τμήματα βρίσκονται εκτός Αθήνας και Θεσσαλονίκης. Πρόκειται για τα ΤΕΙ Λογοθεραπείας, Βρεφονηπιοκομίας, Δημοσίων Σχέσεων και Πληροφορικής και ΜΜΕ. Έχουμε, δηλαδή, αύξηση της ζήτησης σύμφωνα με πληθυσμιακά κριτήρια. Οι νομοί Αττικής και Θεσσαλονίκης είναι οι πολυπληθέστεροι και η μεγάλη αύξηση στη ζήτηση σπουδών στα ΑΕΙ αυτών των δύο πόλεων μας δείχνει ότι στις επιλογές των υποψηφίων κυριάρχησε η πόλη και όχι το αντικείμενο σπουδών. Το φαινόμενο αυτό αναμένεται να ενταθεί φέτος καθώς η κρίση μεγαλώνει και τα εισοδήματα των οικογενειών μειώνονται συνεχώς.
    Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι αυξήθηκαν οι προτιμήσεις στο ΤΕΙ Δημοσίων Σχέσεων του ΤΕΙ Δυτ. Μακεδονίας με έδρα την Καστοριά, που ίσως αντανακλά τη βαρύτητα που έχουν οι δημόσιες σχέσεις στην κοινωνία μας. Άλλο αξιοσημείωτο γεγονός είναι ότι υπερδιπλασιάστηκαν οι πρώτες προτιμήσεις στο τμήμα Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.
    Αυξητική είναι η ζήτηση για σπουδές σε ΤΕΙ, που σταμάτησαν να αποτελούν την δεύτερη επιλογή των υποψηφίων. Στις 50 σχολές που σημείωσαν τη μεγαλύτερη αύξηση στις πρώτες προτιμήσεις οι μισές είναι ΤΕΙ. Αυτό δείχνει ότι έσπασε η προκατάληψη που μέχρι τώρα υπήρχε ότι τα ΤΕΙ αποτελούν "δεύτερη" επιλογή. Μάλιστα, στο 4ο πεδίο τη μεγαλύτερη αύξηση πρώτων προτιμήσεων σημείωσε το τμήμα Μηχανολογίας στο ΤΕΙ Πειραιά.
    Οι υποψήφιοι προτίμησαν σπουδές σε παραδοσιακές σχολές, απορρίπτοντας τις σχολές με περίεργα ονόματα, ασαφές περιεχόμενο σπουδών και ανύπαρκτα επαγγελματικά δικαιώματα, γεγονός που μας δείχνει και την αναμενόμενη εξέλιξη στο χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, που περιλαμβάνει συγχωνεύσεις και κλείσιμο τμημάτων στην προσπάθεια μείωσης του κόστους».
    Ο καθηγητής που έχει διδάξει εκατοντάδες παιδιά πως να συμπληρώσουν το μηχανογραφικό τους, επισημαίνει ότι συχνά οι υποψήφιοι συμπληρώνουν τμήματα που θεωρούν ότι οδηγούν σε συγκεκριμένες σπουδές και επάγγελμα, αλλά στην ουσία οδηγούν αλλού. Γι αυτό θεωρεί απαραίτητο να γνωρίζουν όλοι οι υποψήφιοι τι συμπληρώνουν, με ποια κριτήρια και γιατί. Προηγουμένως θα πρέπει να ρωτούν τους καθηγητές τους ή να ανατρέχουν στους οδηγούς σπουδών για να βλέπουν τι μαθήματα διδάσκονται και να ενημερώνονται για την επαγγελματική αποκατάσταση του πτυχιούχου κάθε τμήματος.
 
    Ο Στρ. Στρατηγάκης, παρουσιάζει μία λίστα με τμήματα που συνήθως τα παιδιά δεν έχουν ξεκαθαρισμένη γνώμη, επειδή συχνά ο τίτλος τους παραπέμπει σε διαφορετικά αντικείμενα:
    Τουρκικών και Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών: Δεν λειτουργεί το σκέλος των Σύγχρονων Ασιατικών Σπουδών. Το τμήμα παρέχει μόνο τουρκικές σπουδές.
    Φιλοσοφίας Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας Παν. Αθηνών και Ιωαννίνων: Τα τμήματα δεν εκπαιδεύουν ψυχολόγους, αφού δεν δίνουν άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ψυχολόγου. Οι απόφοιτοι μπορεί να απασχοληθούν ως φιλόλογοι.
    Προσχολικής Αγωγής ΤΕΙ Αθήνας: Το πτυχίο του τμήματος δεν είναι πτυχίο νηπιαγωγού, αλλά βρεφονηπιοκόμου. Πτυχίο νηπιαγωγού δίνουν μόνο τα ΑΕΙ.
    Μηχανικών Επιστήμης Υλικών Παν. Ιωαννίνων: Δεν τους εγγράφει το ΤΕΕ ως μέλη και συνεπώς δεν έχουν τα δικαιώματα του Μηχανικού.
    Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης Παν. Αιγαίου (Χίος): Δεν πρόκειται για μηχανικούς αφού δεν τους δέχεται το ΤΕΕ. Τους δέχεται ως μέλη το Οικονομικό Επιμελητήριο άρα είναι Οικονομολόγοι.
    Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων Αιγαίου (Σύρος): Ούτε αυτοί είναι μηχανικοί αλλά βιομηχανικοί ντιζάινερς. Δεν γίνονται δεκτοί στο ΤΕΕ.
    Στατιστικής και Αναλογιστικών-Χρηματοοικονομικών Μαθηματικών Παν. Αιγαίου (Σάμος) και Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης ΠΑν. Πειραιά: Δεν πρόκειται για μαθηματικούς, όπως αφήνει να εννοηθεί ο τίτλος του, αλλά για οικονομολόγους, που εγγράφονται στο Οικονομικό Επιμελητήριο.
    Στατιστικής Οικονομικού Παν. Αθήνας: Δεν πρόκειται και εδώ για μαθηματικούς, αλλά για οικονομολόγους.
    Εφαρμοσμένων Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών Μετσόβιου Πολυτεχνείου: Δεν πρόκειται για μηχανικούς αλλά για μαθηματικούς ή φυσικούς ανάλογα με την κατεύθυνση που επιλέγουν.
    Οργάνωσης και Διαχείρισης Αθλητισμού Παν. Πελοποννήσου (Σπάρτη): Δεν εγγράφονται στο Οικονομικό Επιμελητήριο, αφού δεν πρόκειται για οικονομολόγους ούτε για διοικητικούς.
    Ανώτερες Σχολές Τουριστικής Εκπαίδευσης Ρόδου και Αγ. Νικολάου Κρήτης: Πρόκειται για σχολές του ΟΤΕΚ πρώην ΕΟΤ που δεν είναι ισότιμες με τα ΤΕΙ Τουριστικών επιχειρήσεων γιατί δεν παρέχουν τετραετείς σπουδές, αλλά τριετείς.