ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟ ΒΑΣΙΛΗ ΜΠΕΝΕΚΟ.

Κυρία Αγγέλη, κυκλοφόρησε το νέο βιβλίο σας, «Κτηνοτροφικά του Ξηρομέρου. Τσοπάνηδες, κοπάδια, μαντριά…». Πότε αποφασίσατε να γράψετε αυτό το βιβλίο;

Κατά τη δύσκολη περίοδο του αναγκαστικού εγκλεισμού, λόγω κορονοϊού, είχα την ανάγκη να αποδράσω. Ήθελα να βρεθώ στα λιβάδια και στα βουνά του Ξηρομέρου. «Να πέταγα τ’ αψήλου», που γράφει κι ο ποιητής. Αφού δεν μπορούσα, αποφάσισα να «πετάξω» μέσα από τη γραφή. Σεργιάνισα λοιπόν νοερά με τους τσοπάνηδες , τις τσοπάνισσες και τα κοπάδια ολάκερο το Ξηρόμερο(!) και έτσι λυτρώθηκα από το φόβο και τη φυλακή του κορονοϊού… Είναι ένα βιβλίο που γράφτηκε την περίοδο του εγλεισμού, «παιδί του κορoνοϊού» θα το χαρακτήριζα. «Ουδέν κακόν, αμιγές καλού», αυτό ισχύει στην περίπτωση…

Όταν επέστρεφα, μετά από το πολύωρο σεργιάνι στα χνάρια του πατέρα και των άλλων τσοπάνηδων, μου άρεσε να ασχολούμαι με τη μαγειρική. Εξέλιξα και εμπλούτισα κάπως αυτή την τέχνη. Από τους δρόμους των κοπαδιών προέκυψε αυτό το βιβλίο. Από την ενασχόληση με τη μαγειρική προέκυψε μια νόστιμη διατροφή. Θετικά και τα δύοαποτελέσματα! (Χαχαχα…).

Γράφετε στην εισαγωγή σας ότι νιώθετε δεμένη, και φαίνεται αυτό, με την κτηνοτροφία και το γενέθλιο τόπο. Γενικά και σε άρθρα σας που παρακολουθώ, φαίνεται αυτή η αγάπη σας. Σας σημάδεψε ο τόπος σας;

Η αγάπη για το Γενέθλιο τόπο είναι για μένα ένα πολύ δυνατό συναίσθημα και εκδηλώνεται στα γραπτά μου πολλές φορές. Νιώθω βαθιά συγκίνηση κάθε φορά που επιστρέφω στον τόπο μου. Ο Γενέθλιος τόπος είναι ο τόπος και το περιβάλλον που με συνδέει με τα παιδικά και νεανικά χρόνια. Με ανθρώπους και πρόσωπα αγαπημένα. Με συγχωριανούς, γείτονες, φίλους… Έχω ανάγκη να επιστρέφω και να ξαναφεύγω…

Η ζήση μου κοντά στη στάνη, τα ακούσματα που κουβαλάω στη μνήμη μου και η αγάπη για τη γενέτειρα και τους ανθρώπους της, με οδήγησαν στη συγγραφή του βιβλίου. Καταγράφω μια πραγματικότητα που βίωσα κάποτε στο Ξηρόμερο, κοντά στον τσοπάνη πατέρα.

Αυτή η ζωή με έχει σημαδέψει. Απέκτησα ενσυναίσθηση για τους ανθρώπους του μόχθου. Με αυτό το ταπεινό πόνημα θέλησα να καταγράψω, όσο μπορούσα, τη δύσκολη ζωή των ανθρώπων του βουνού και της στάνης. Να κάνω δηλαδή αυτό που δεν είχαν τη δυνατότητα να κάνουν οι ίδιοι.

Νοσταλγείτε αυτή τη ζωή; Την τσοπάνικη; Τη ζωή του πατέρα σας;

Αυτή η ζωή, όπως ήδη ανέφερα, με συγκινεί βαθιά! Τη σέβομαι πολύ. Για να είμαι ειλικρινής όμως δεν τη νοσταλγώ. Και για να γίνω πιο σαφής: δεν θα ήθελα, αν γινότανε, να την ξαναζήσω. Δεν θα ήθελα να τη ζήσω γιατί, όπως γράφω, η τσοπάνικη ζωή δεν ήταν ειδύλλιο και φλογέρα! Είναι ζωή σκληρή… Είχε και εξακολουθεί να έχει μόχθο και πόνο. Είναι ένας τιτάνιος αγώνας για την επιβίωση της οικογένειας και του κοπαδιού…

Ο τσοπάνης, κυρίως κατά την εποχή στην οποία αναφέρομαι, μοχθούσε ολοχρονίς, νυχθημερόν κοντά στο κοπάδι του. Πάλευε με θεούς και δαίμονες για να τα καταφέρει! Επειδή η ίδια, ως κοριτσάκι, βίωσα αυτή τη σκληρή ζωή του πατέρα δεν αισθάνομαι νοσταλγία, αλλά συγκίνηση και σεβασμό για τη γενιά αυτών των τσοπαναραίων! Άλλο είναι να βιώνεις ως επισκέπτης τον κούρο, το πανηγύρι των κτηνοτρόφων, ή το κοπάδι στη βοσκή με τη λιακάδα κι άλλο να είσαι ολημερίς και ολονυχτίς με όποια καιρική συνθήκη κοντά στο κοπάδι. Για παράδειγμα είναι ωραίο το βουνό Βίτσι, ένα βήμα απ’ τον ουρανό(!), με τις όμορφες παιώνιες και τη μυρωδάτη ρίγανη… Δύσκολο όμως να την ανέβεις με κρύο, με βροχή, με χιόνι…

Πώς νιώθετε μετά την έκδοση του βιβλίου σας και την απήχηση που είχε ιδιαίτερα στην τοπική κοινωνία;

Νιώθω ικανοποίηση που μπόρεσα να αξιοποιήσω το χρόνο του εγκλεισμού και να γράψω αυτό το βιβλίο. Νομίζω ότι βάζω και εγώ ένα λιθαράκι στην τοπική βιβλιογραφία του Ξηρομέρου. Και μάλιστα για ένα θέμα που, όπως διαπιστώσατε, υπήρχε ένα βιβλιογραφικό κενό. Επίσης, νιώθω ευχαρίστηση που προσφέρω με τη σειρά μου ένα αντί-δωρο στους ανθρώπους αυτούς, οι οποίοι πρόσφεραν και εξακολουθούν να προσφέρουν στην περιοχή του Ξηρομέρου. Και που σε προηγούμενες δεκαετίες ήταν «αθέατα» υποκείμενα στην τοπική κοινωνία…

Ευχαριστώ τους τσοπάνηδες κυρίως, αλλά και όσους με κατανόηση και ενδιαφέρον ξεφύλλισαν αυτό το βιβλίο. Και ζητώ ταπεινά Συγγνώμη για τις όποιες τυχόν παραλείψεις.

Μπορείτε να μας δώσετε μια περίληψη του βιβλίου σας, τις ενότητες, τα στάδια της κτηνοτροφίας κ.λπ. ;

Το βιβλίο προλογίζει ο ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Ευάγγελος Αυδίκος. Στον κατατοπιστικό πρόλογό του αναφέρεται στη ζωή των τσοπάνηδων και στο χρέος έναντι αυτών που κράτησαν όρθιο τον τόπο, όπως γράφει, υπερβαίνοντας, τις φυσικές δυσκολίες…

Στην εισαγωγή επισημαίνω την αξία της κτηνοτροφίας ως σημαντικού οικονομικού παράγοντα και τη σημασία της από κοινωνική, ιστορική, λαογραφική και γλωσσική άποψη… Εκφράζω στη συνέχεια τις Ευχαριστίες μου σε όσους με βοήθησαν στη συγγραφή αυτού του βιβλίου…

Στο κύριο μέρος του βιβλίου καταγράφω συνοπτικά τη ζωή του τσοπάνη και τα προσόντα που απαιτούνται και τις δεξιότητες που πρέπει να έχει ένας άνθρωπος που θα επιλέξει αυτό το επάγγελμα.

Στη συνέχεια αναφέρομαι στο κοπάδι, το διαχωρισμό του, τα ονόματα των ζώων και τη διατροφή του. Μετά καταγράφω όλα τα στάδια της παραδοσιακής κτηνοτροφίας. Ξεκινώ από το στήσιμο των μαντριών , του τσάρκου, της στρούγκας και της ξυλόπλεχτης καλύβας. Αξιοποιώ τη βιωμένη εμπειρία μου, ως κόρη μερακλή τσοπάνη, τις μνήμες του αδελφού μου και άλλων τσοπάνηδων και τσοπάνισσων της περιοχής.

Έπειτα αναφέρομαι στα στάδια του κοπαδιού από την αναπαραγωγή, το γέννο, το σκάρο, το στάλο, το μέτρο, την πώληση των αρνοκάτσικων, τον κούρο τη γιορτή των τσοπάνηδων, τα κουδούνια, το άρμεγμα, το πότισμα και αλάτισμα των ζώων, το μουνούχισμα, τις ασθένειες και τα γιατροσόφια, το τσοπανόσκυλο, την ενδυματολογία του τσοπάνη, τα σύνεργα και εργαλεία, τα ποιμενικά τραγούδια, τις παροιμίες, τα έθιμα, τις προλήψεις και τις μαντείες. Μια σύντομη αναφορά στις αλλαγές και συνέχειες της κτηνοτροφίας γίνεται στις τελευταίες σελίδες.

Στο επίμετρο παραθέτω μια προφορική συνέντευξη του αείμνηστου πατέρα μου λίγο πριν την οριστική «αναχώρησή» του… καθώς και τις χειρόγραφες σελίδες που μου παραχώρησε ένας υπέργηρος προβατοβοσκός.

Βιβλιογραφία, παραθέτω τα βιβλία που αξιοποίησα και τις προφορικές πηγές τις οποίες κατέγραψα. (Η προφορική ιστορία αποτελεί σημαντική πηγή πληροφοριών…).

Η επιμέλεια του βιβλίου και η εκτύπωση έγινε στο Αγρίνιο από τους αδελφούς Χρήστο και Θύμιο Βοϊδή.

Σκέφτεστε να συνεχίσετε την έρευνά σας πάνω στο θέμα;

Έχει ενδιαφέρον να καταγραφεί διεξοδικά και η εκσυγχρονισμένη κτηνοτροφία… Ίσως, μελλοντικά, να συνεχίσω την επιτόπια έρευνα κ.λπ. Με τη βοήθεια των κτηνοτρόφων της περιοχής θα προκύψει κάτι καλό… Ελπίζω να γίνει κι αυτό.

Σχεδιάζεται κάτι άλλο; Ένα καινούργιο βιβλίο; Μπορείτε να μας αποκαλύψετε;

Ναι, ετοιμάζω ένα βιβλίο για τις ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΟΥ ΞΗΡΟΜΕΡΟΥ. Με αφορμή μια εισήγηση που ετοίμασα για το Συνέδριο Τοπικής Ιστορίας της Μπαμπίνης Ξηρομέρου αποφάσισα να γράψω για τις Ξηρομερίτισσες γυναίκες. Σκέφτηκα λοιπόν ότι αξίζει να το διερευνήσω περισσότερο και ίσως να προκύψει ένα βιβλίο για τις ηρωίδες του Ξηρομέρου. Τις αφανείς ηρωίδες! Θα μου χρησίμευαν, αν έχετε στο αρχείο σας, σχετικά άρθρα ή φωτογραφίες…

Θα σας πω περισσότερα όταν προχωρήσω την εργασία μου. Ευχαριστώ πολύ για το ενδιαφέρον σας!

-Εγώ σας Ευχαριστώ πολύ κυρία Αγγέλη! Σας εύχομαι καλοτάξιδο το βιβλίο σας ! Ίσως να αποτελέσει κίνητρο να αγαπήσουν οι νέοι αυτόν τον πρωτογενή τομέα … που αποτελεί, όπως γράφετε, «βασικό πυλώνα» της οικονομίας !!! Και όχι μόνο… Και πάλι σας Ευχαριστώ!