°F | °C
invalid location provided
ΠΕΝΤΕ ΤΕΙΧΗ ΤΟΥ ΑΙΣΧΟΥΣ

Η πτώση του τείχους του Βερο­λίνου το 1989 για πολλούς σή­μανε την αρχή της πτώσης κάθε είδους τειχών μεταξύ λαών ανά τον κόσμο. Ωστόσο, οι φράχτες από τσιμέντο και τα αγκα­θωτά συρματοπλέγματα που χωρίζουν λαούς, συνειδήσεις και εξυπηρετούν πολιτικές σκοπιμότητες, όχι μόνο δεν μειώθη­καν, αλλά πολλαπλασιάστηκαν. Έκτοτε την εμφάνισή τους έκαναν ακόμη περισσότερα «τείχη του αίσχους» που προσφέρουν την ψευδαίσθηση ασφά­λειας και ελέγχου.                   

Τα αμυντικά τείχη της αρχαιότητας, ιδίως εκείνα των αυτοκρατοριών, που διαχώριζαν τον κόσμο μεταξύ «πολιτισμένων» και «βάρβαρων», διαδέχτηκαν κατά τον 2ο  αιώνα νέες κατηγόριες τειχών. Το «σιδηρούν παραπέτασμα», σύμβο­λο του Ψυχρού Πολέμου, που χώριζε τον κόσμο μεταξύ δύο ιδεολογιών, τη τείχη των δια­κρίσεων στην καρδιά πόλεων, όπως το εκεί­νο του Μπέλφαστ που χωρίζει τους καθολι­κούς από τους προτεστάντες και τα διαβόητα τείχη των Ισραηλινών που υποστηρίζουν ότι με αυτόν τον τρόπο προστατεύονται από τους Παλαιστίνιους. Τις τελευταίες δεκαετίες υ­πήρξαμε μάρτυρες της ανέγερσης και «οικονομικών τειχών», όμως αυτό μεταξύ ΗΠΑ και, Μεξικού, αλλά και μεταξύ της Ε.Ε. και της Αφρικής, που ως στόχο έχει την «απόκρουση» των κυμάτων παράνομων μεταναστών προς το Ελντοράντο της Δύσης. Οι φτωχοί και καταπιεσμένοι ελκύονται από τις πλούσιες οάσεις, ονειρευόμενοι την πλούσια Δύση, που έχει την δυνατότητα να τους κάνει να ξεχάσουν τη μιζέρια τους. Εξόριστοι ή παράνομοι μετανά­στες, άνδρες ή γυναίκες, έχουν όλοι έναν κοι­νό στόχο να εγκαταλείψουν πάση θυσία τον τόπο τους, που συνήθως μαστίζεται από εμ­φύλιους πολέμους, κάθε είδους πανδημίες, φυσικές καταστροφές και λιμό. Η σχέση ημι-εξάρτησης των αφρικανικών χωρών από τις οικονομικά ισχυρές χώρες της Δύσης βρί­σκεται στην καρδιά του φαινομένου της μετανάστευσης, καθώς συχνά είναι εκείνες που διαθέτουν τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών  πηγών της Αφρικής, άρα καρπώνονται τα οικονομικά οφέλη από την εκμετάλλευσή τούς. Ποια είναι η απάντηση της Δύσης απέναντι στην ανάγκη επιβίωσης αυτών των αν­θρώπων; Όλο και περισσότερα τείχη. 

 

ΟΙ ΦΟΒΟΙ ΤΗΣ ΔΥΣΗΣ

 Από εγωισμό ή από φόβο, η Δύση κλείνει τις πόρτες της, αφήνοντας τους  μετανάστες στο έλεος της φύσης. Εκατοντάδες άνθρωποι χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους στην έρημο μεταξύ ΗΠΑ και Μεξικού προσπαθώντας να βρουν μια δίοδο στη χώρα του αμερικανικού ονείρου. Το ίδιο συμβαίνει και με τις εκατο­ντάδες Αφρικανών, που προσπαθώντας να περάσουν στα ευρωπαϊκά εδάφη από τα στενά του Γιβραλτάρ, σκαλώνουν στα αγκαθωτά σύρματα του φράκτη που έχει ανεγερθεί στα σύνορα του ισπανικού θύλακα της Μελίγια με το Μαρόκο. Τείχη που χωρίζουν τους πλούσιους από τους φτωχούς. Ως πότε, όμως, θα κρατήσουν; Αυτή τη στιγμή η πλούσια Δύση διαθέτει περισσότερους από τους αναγκαίους πόρους για να αντιμετωπίσει τη φτώχεια στον κόσμο.  Εάν το έκανε, τότε de facto θα μπορούσε να εγγυηθεί την ασφάλεια της.  

Αντιθέτως, δαπανά εκατοντάδες εκατομ­μύρια δολαρίων και ευρώ για να κατασκευά­σει τείχη, να οχυρώσει τη μεθόριο ώστε να κρατήσει τη φτώχεια εκτός. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης και του ελεύθερου εμπο­ρίου, όσο αυτά τα τείχη θα παραμένουν όρθια, θα αποτελούν σύμβολο ενός εθνικισμού και μιας άρνησης να βρεθεί λύση σε ένα σοβαρό κοινωνικό πρόβλημα, ενώ θα προδίδουν τη σκο­πιμότητα να διευθετηθεί το πρόβλημα με μια μεσοβέζικη λύση, σαφώς κατώτερη των περιστάσεων.

 

ΤΕΙΧΗ ΠΑΝΤΟΥ

Η πτώση του τείχους του Βερολίνου δεν αποτέλεσε -όπως πολλοί θα ευελπιστούσαν- την αρχή της πτώσης μιας σειράς τειχών ανά τον κόσμο που χωρίζουν λαούς. Νέα τείχη κτίζονται, αλλά και άλλα εξακολουθούν να στέ­κονται όρθια: Μεταξύ Ισραηλινών και Πα­λαιστίνιων, Βόρειας και Ν. Κορέας, Ινδίας και Πακιστάν, Υεμένης και Σ. Αραβίας, Μποτσουάνα και Ζιμπάμπουε, αλλά και τείχη που χωρίζουν στα δύο πόλεις όπως το Μπέλφαστ στη Β. Ιρλανδία και τη Λευκωσία στην Κύπρο.

Η πολιτική επιλογή των Ισραηλινών να κτίσουν ένα «φράκτη ασφαλείας» επάνω στα όρια με τα παλαιστηνιακά εδάφη που καθορίστηκαν το 1967, μετατράπηκε σε ένα φιλόδοξο γιγαντιαίο έρ­γο περίφραξης που φιλοδοξεί να ορίσει μονομερώς τα μελλοντικά, τελικά σύνορα του Ισραήλ. Οι παγκόσμιες αντι­δράσεις είναι αμέτρητες, ωστό­σο ο περιορισμός των Παλαι­στινίων από την οικονομική ζωή του Ισραήλ, ιδίως στην Ιερου­σαλήμ, πνίγει την ύπαρξη α­πλών ανθρώπων που δεν έχουν καμία ανάμειξη σε ένοπλες συ­γκρούσεις.

Αντίστοιχος είναι και ο λό­γος ύπαρξης του συνοριακού φράκτη μεταξύ Ινδίας-Πακιστάν στη διαφιλονικούμενη περιοχή του Κασμίρ, ο οποίος παραμένει παρά την κοινή παραδοχή ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών βελτιώνονται. Την ψευδαίσθη­ση της ασφάλειας που προσφέ­ρουν τέτοιου είδους τείχη αναζήτησε και η Μποτσουάνα που ανέγειρε ηλεκτροφόρο φράκτη ύψους 3 μέτρων στα σύνορα με τη Ζιμπά­μπουε, με την πρόφαση ότι θα εμποδιστούν τα άρρωστα άγρια ζώα να περάσουν στο έδαφος της και να μεταφέρουν ασθένειες. Ωστόσο, πραγματικός στόχος είναι να κλείσει το πέ­ρασμα λαθρομεταναστών από τη Ζιμπάμπουε. Όμως σαν να μην έφταναν τα τείχη που ήδη υπάρχουν, το Πακιστάν αποφάσισε στο όνομα του πολέμου κατά της τρομοκρατίας να αναγείρει (φράχτη στα σύνορα του με το Αφγανιστάν, προκειμένου να αποκρούσει τις επιθέσεις των Ταλιμπάν και τη διακίνηση τρομοκρατών από τη μία χώρα στην άλλη. Αυτός είναι ο λόγος που και η Σ. Αραβία αποφάσι­σε να δαπανήσει 8,5 δισ. δολ., για την προ­μήθεια υπερσύγχρονου υλικού παρακολού­θησης των συνόρων της με την Υεμένη και την κατασκευή φράχτη, που θα αποτρέπει τους τρομοκράτες να περνούν στο έδαφός της. Ενώ τα τείχη μεταξύ των λαών τον 21ο αιώνα πρέ­πει να πέφτουν, όπως οι κυβερνώντες ανά τον κόσμο υποστηρίζουν για να διευκολυν­θεί το πάντρεμα των πολιτισμών και οι εμπορικές συναλλαγές, όλο και περισσότερα τεί­χη αναγείρονται. Όσο για την πτώση τους: Ουδείς λόγος γίνεται...

 

Β. ΚΟΡΕΑ - Ν. ΚΟΡΕΑ. Το τείχος του διχασμού με τις δύο όψεις...

Κατασκευάστηκε μεταξύ 1977 και 1979, βρίσκεται κατά μήκος της αποστρατι­κοποιημένης ζώνης μεταξύ των 5ύο χωρών και φρουρείται από Αμερικανούς στρατιώτες. Η φύση του μήκους 250 χιλιομέτρων και ύψους 5 έως 8 μέτρων τείχους είναι αμφιλεγόμενη. Η μεν Βόρεια Κορέα υποστηρίζει ότι οι ΗΠΑ το έκτισαν για να ταπεινώσουν και να διχάσουν τον κορεατικό λαό, αλλά και για να το χρησιμοποιήσουν ως εφορμητήριο για μια εισβολή προς τον βορρά. Η δε  Νότια Κορέα και οι Αμερικανοί, ισχυρίζονται ότι το τείχος δεν υφίσταται στη μορφή που το περιγράφει η Βόρεια Κορέα και πως υπάρχουν μόνο αντιαρματι­κά οδοφράγματα σε μερικά σημείο μεταξύ των δυο χωρών.

 

ΗΠΑ-ΜΕΞΙΚΟ. Οι«τρομοκράτες»

Ύστερα από την τρομολαγνεία που καλλιεργήθηκε μετά το κτυπήμα­τα της 11ης Σεπτεμβρίου, θα περίμενε κανείς πως η ανέγερση ενός τείχους στις ΗΠΑ θα είχε ως στόχο την παρεμπόδιση τρομοκρατών από το να περάσουν σε αμερικανικό έδαφος. Κι όμως... Ένα μεταλλι­κό τείχος ύψους 4,5 μέτρων με αγκαθωτό σύρμα στην κορυφή ήδη καλύπτει περίπου 1.000 χιλιόμετρα από τη μήκους 3.200 χιλιομέ­τρων συνοριογραμμή με το Μεξικό, θερμικές κάμερες και περιπολίες 24 ώρες το 24ωρο, προσπαθούν να αποτρέψουν τους Μεξικανούς που αναζητούν μια θέση ως γρανάζια στη θηριώδη μηχανή της αμε­ρικανικής οικονομίας.

ΛΕΥΚΩΣΙΑ.  Η κατοχή

Σάκοι άμμου στοιβαγμένοι και σιδερένιοι φράχτες. Αυτό είναι ό,τι χωρίζει τη Λευκωσία στο δύο, ως απομεινάρι της εισβολής του Αττίλα στη Μεγαλόνησο. Πρόκειται για το τελευταίο τείχος στον κόσμο που χωρίζει στα δυο «την τελευταία κατεχόμενη πρωτεύουσα του κόσμου«. Το γκρέμισμά του αποτελεί εδώ και τρεις δεκαετίας στόχο της διε­θνούς κοινότητας και του ΟΗΕ, ωστόσο, το αποτέλεσμα είναι μηδενικό. Οι κάτοικοι της κυπριακής πρωτεύουσας φαίνεται πως έχουν εντάξει την εικόνα του στην καθημερινότητά τους, περιμένοντας καρτερικό την πτώση του.

 

ΘΕΟΥΤΑ, ΜΕΛΙΓΙΑ.  Η ελπίδα σκαλώνει στα ευρωπαϊκά συρματοπλέγματα

Σχεδόν κάθε μέρα μετανάστες από την Αφρική πεθαίνουν στα σύνορα της Ευρώπης διότι είχαν την τόλμη να πιστέψουν ότι μπορούν να ζήσουν ειρηνικό και με αξιοπρέπεια. Στο ισπανικό θύλακα της Μελίγια στο στενό του Γιβραλτάρ, στη Θέουτα, ένα τείχος από συρματόπλεγμα στέ­κεται μεταξύ της Ε.Ε. και της Αφρικής, όπου οι φύλακες δεν διστάζουν να πυροβολήσουν πολλές φορές για να αποτρέ­ψουν την παραβίαση του. Είναι τουλάχιστον παράδοξο το γεγο­νός ότι η Ε.Ε. δεν εκπληρώνει έστω την ηθική υποχρέωσή της να ακούσει τους αιτούντες  άσυλο. Όμως, μπορεί η πολιτική της Ε.Ε. να οδηγήσει την Ισπανία να εγείρει τείχος στα σύνορά της, σαν να πολιορκείται από έναν τρομακτικό εχθρό;

 

ΙΣΡΑΗΛ - ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΙΑΚΑ ΕΔΑΦΗ. Ο ύψους 8 μέτρων «φράκτης ασφαλείας

Είναι σίγουρα το πλέον πολυσυζητημένο τείχος μετά από εκείνο του Βερολίνου, όμως είναι τρεις φορές ψηλότερο και δύο φορές φαρδύτερο. «Φράχτη ασφαλείας» το ονομάζουν οι Ισραηλινοί, «Τείχος του Αίσχους» οι Παλαιστίνιοι. Το γεγονός είναι ότι άλλαξε γεωγραφικά, αλλά και πολιτι­κά τον χάρτη της Μέσης Ανατολής.

Μπορεί να μιλάμε για ένα τείχος, ωστόσο, πρόκειται για πλήθος τειχών και φρακτών -περίπου 50- μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινιακών Εδαφών σε διάφορα σημεία, που είναι κατασκευασμένα από μπετόν έχουν ύψος 8 μέτρα, διαθέτουν φυλάκιο ελέγχου ανά 300 μέτρα και κοστίζουν σχεδόν ένα εκατομμύριο δολάριο το χιλιόμετρο.